EnglishGiáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non hiệu quả nhất là như thế nào? Kiểm soát, điều khiển cảm xúc phù hợp trong cuộc sống và giao tiếp với người lớn chưa bao giờ dễ dàng, với các em nhỏ lại càng khó hơn. Ba mẹ cần quan tâm điều gì, bắt đầu từ đâu? Hãy cùng Busy Bees tìm ra “chân lý” về trí tuệ cảm xúc cho trẻ mầm non nhé!
Có nhiều loại cảm xúc khác nhau ảnh hưởng đến cuộc sống, đặc biệt là trong giao tiếp. Bé còn nhỏ, cảm xúc tự phát ví như viên ngọc thô chưa được mài dũa nên đôi khi có những cảm xúc tiêu cực chi phối.
1. Giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non là gì?
Giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non là một năng lực cần được rèn luyện của trẻ. Bao gồm khả năng nhận diện cảm xúc của bản thân. Trẻ có thể biểu cảm, bộc lộ cảm xúc của mình một cách hợp lý. Hiểu được cảm xúc của người xung quanh và quản lý cảm xúc của mình.
Phát triển trí tuệ cảm xúc là một yếu tố luôn xuất hiện trong cuộc sống xung quanh trẻ. Nếu chúng ta nói rằng trí tuệ quyết định sự thành công, là đúng nhưng chưa đủ. Trí tuệ chỉ quyết định khoảng 20% sự thành công. Nếu trí tuệ cảm xúc được rèn luyện tốt thì sẽ mang lại rất nhiều giá trị cho trẻ. Đó là sự hòa quyện giữa tư duy trí tuệ và tư duy cảm xúc, mang lại sự cân bằng cho cuộc sống của trẻ.
Hiện nay các trường mầm non quốc tế rất chú trọng vào các phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non. Hướng dẫn trẻ cách phân biệt từng loại cảm xúc và có cách ứng xử phù hợp với các nhóm cảm xúc tiêu cực cũng như tích cực. Những loại cảm xúc này là cách mà não bộ phản ứng một cách tự nhiên, giúp cơ thể và tâm trí lựa chọn hành động phù hợp để biểu thị điều gì đó ra bên ngoài.
Thông qua các hoạt động trải nghiệm, trò chơi, sinh hoạt tập thể, hoặc qua các tình huống thực tế hàng ngày, giáo viên sẽ hướng dẫn, điều chỉnh để trí tuệ cảm xúc của bé phát triển tốt nhất.
2. Tầm quan trọng về việc giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non
Có những lúc ba mẹ thấy bất ngờ trước phản ứng và tư duy cảm xúc “trưởng thành” của con trước một vấn đề tiêu cực. Thay vì “ném trả sự tức giận”, con sẽ có cư xử đúng mực và có cách giải quyết riêng, mang lại kết quả tốt đẹp.
Cảm xúc đóng vai trò quan trọng đến cách bé tư duy và hành động. Cảm xúc kích thích não bộ để đưa quyết định tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội.
Nội dung giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non rất đa dạng, giúp trẻ có được các kỹ năng cần thiết trong việc điều khiển tâm trạng, tình cảm, suy nghĩ. Bé kiểm soát được các trạng thái buồn, vui, nóng, giận… và tự đưa ra quyết định, mục tiêu, hoặc học cách kiểm soát, biết phân tích trong mọi vấn đề.
Một lợi ích khác của giáo dục cảm xúc cho trẻ là rèn luyện được khả năng đương đầu với những thách thức, khó khăn trong cuộc sống. Được rèn luyện từ bé, trẻ sẽ phân biệt được điều tốt, việc xấu và hình thành được suy nghĩ, lối sống lành mạnh, duy trì được tâm trạng vui vẻ, năng lượng tích cực và thích nghi tốt trong mọi hoàn cảnh.
Những kỹ năng này hoàn toàn có thể được dạy ngay từ khi trẻ học mầm non và xuyên suốt giai đoạn trưởng thành.
3. Nguyên tắc giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non
Chẳng vậy mà nhà tâm lý học Paul Ekman đã xác định 6 cảm xúc cơ bản mà ông cho rằng chúng phổ biến trong tất cả các nền văn hóa của nhân loại. Đó là hạnh phúc, buồn bã, ghê tởm, sợ hãi, ngạc nhiên và giận dữ. Sau những năm tháng trải nghiệm và nghiên cứu, ông mở rộng danh sách các cảm xúc cơ bản của mình, bao gồm những cảm xúc như tự hào, xấu hổ, bối rối và phấn khích.
Để giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ mầm non đạt kết quả tốt, ba mẹ cần lưu ý một số nguyên tắc sau:
3.1. Linh hoạt trong phương pháp giáo dục
Mỗi trẻ sở hữu tính cách, tâm lý khác nhau nên không thể áp đặt phương pháp của bé của nhà A cho bé của nhà B. Đừng so sánh con mình với những em bé khác.
Trong những tình huống xảy ra từ thực tế, ba mẹ cần khéo léo để con nhận ra điều con suy nghĩ có thể không sai nhưng trong trường hợp này con có thể làm tốt hơn nếu con thử cách này.
Lắng nghe con, khích lệ con và cùng con tìm ra cách giải quyết vấn đề phù hợp là điều quan trọng với trẻ. Đừng để con có cảm giác bạn là người lớn nên con phải nghe theo.
3.2. Thực hiện giáo dục con mọi lúc mọi nơi
Ba mẹ có thể cảm nhận, quan sát con và hướng dẫn con từ chính những tình huống con gặp trong cuộc sống. Không chỉ là những bài học giáo dục từ thầy cô giáo, chính những câu chuyện phong phú của gia đình, làng xóm, người thân trong cuộc sống sẽ giúp con tìm được chìa khóa vàng để mở ra thế giới trí tuệ cảm xúc tròn trịa của trẻ.
3.3. Làm gương cho trẻ
Đây là điều vô cùng quan trọng trong quá trình giáo dục cảm xúc cho trẻ. Ba mẹ chính là những tấm gương phản chiếu hiệu quả nhất để trẻ học hỏi và phần nào hình thành nhân cách của trẻ sau này. Thực tế, có rất nhiều đứa trẻ rất tâm lý, tình cảm, ấm áp – chiếc gương phản chiếu sâu sắc từ gia đình.
4. Giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non có thuận lợi và thách thức gì?
Có ý kiến cho rằng, những giáo viên thành công nhất, có ảnh hưởng lớn nhất đến sự trưởng thành của bé, không phải là những thầy cô nhiều kiến thức nhất, mà là người giáo viên giàu lòng yêu thương, giàu cảm xúc nhất.
Nhưng, giáo dục cảm xúc cho trẻ không hề đơn giản, cần xây dựng các chuyên đề giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non.
4.1. Thuận lợi
“Tiên học lễ, hậu học văn” chưa bao giờ là sai. Để biết lễ, hiểu lễ, trước hết phải rèn luyện được trí tuệ cảm xúc.
- Thuận lợi hiện nay là có rất nhiều trường mầm non quốc tế áp dụng các phương pháp giáo dục cho trẻ mầm non hiệu quả.
- Có nhiều tình huống có thể ứng dụng từ cuộc sống.
- Có phương pháp và hướng dẫn từ những giáo viên, chuyên viên tâm lý giàu kinh nghiệm dạy và chăm sóc trẻ.
- Trẻ được tiếp cận môi trường học hiện đại, được rèn luyện nhiều kỹ năng xã hội – góp phần quan trọng trong định hình cá tính, cảm xúc và nhân cách.
4.2. Thách thức
Mỗi trẻ có tâm lý, tính cách khác nhau. Việc giáo dục cảm xúc cho trẻ ở nhà và trên lớp học cần có sự kiên nhẫn và phối hợp giữa phụ huynh và giáo viên.
Đặc biệt, với những bé có cá tính mạnh, cảm xúc đặc biệt, cần thời gian để hướng dẫn và định hướng cho trẻ có sự cân bằng và kiểm soát tốt cảm xúc.
5. Top 7 Phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non tốt nhất
Có khá nhiều phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non được các nhà tâm lý học nghiên cứu và áp dụng thành công cho trẻ. Tuy nhiên có 7 phương pháp phổ biến nhất, phù hợp nhất giúp trẻ tiếp thu nhanh nhất. Đó là những phương pháp nào? Busy Bees sẽ gợi ý ngay dưới đây.
5.1. Lựa chọn giáo trình phù hợp cho bé
Tâm hồn trẻ thơ là những trang giấy trắng. Tại trường mầm non quốc tế chất lượng cao, giáo viên sẽ có những giáo trình để cân bằng và phù hợp với mỗi trẻ. Có những bé thẩm thấu qua những câu chuyện kể trong lớp, có những trẻ rèn luyện tốt cảm xúc thông qua các trò chơi. Sự linh hoạt trong giảng dạy và nắm bắt tâm lý trẻ tốt là điều giáo viên mầm non giàu kinh nghiệm quan tâm.
5.2. Xây dựng môi trường học tập tích cực cho trẻ
Một môi trường học tập tốt ngay khi bé ở độ tuổi mầm non là cần thiết để trẻ có nền tảng vững chắc để phát triển toàn diện.
Trẻ cần học tập thông qua vui chơi (phương pháp play-based learning), rèn luyện kỹ năng và tư duy cảm xúc thông qua các trò chơi chinh phục thử thách.
Trẻ cần tham gia đa dạng các hoạt động trải nghiệm để rèn luyện trẻ khả năng kiểm soát hành vi, cảm xúc khi tương tác với thầy cô, bạn bè.
Thông qua các hoạt động này, trẻ sẽ được rèn luyện và phát huy tối đa trí tuệ EQ, biết đối diện và giải quyết vấn đề và vượt qua mọi khó khăn.
5.3. Xây dựng tình huống giáo dục cảm xúc cho trẻ
Các tình huống giáo dục là những sự việc xảy ra xung quanh trẻ hàng ngày. Ngoài ra, giáo viên sẽ có những câu chuyện giáo dục riêng để trẻ nắm vững kiến thức, vận dụng hiệu quả vào thực tế.
Giáo viên đặt ra nhiều câu hỏi theo từng chủ đề khác nhau. Xây dựng tình huống để giáo dục cảm xúc buồn, vui, nóng, giận… giúp bé rút ra những bài học ý nghĩa.
5.4. Lồng ghép nhiều câu chuyện trong giáo dục cảm xúc cho trẻ
Nếu chỉ là những thông tin, lý thuyết từ sách vở sẽ không đủ hấp dẫn để trẻ ghi nhớ và áp dụng. Giáo viên sẽ lồng ghép nhiều câu chuyện khác nhau để bé giải đáp được những câu hỏi về giá trị và ý nghĩa của làm chủ cảm xúc sẽ có tác dụng tích cực như thế nào.
Điều quan trọng là những câu chuyện này gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ và có khả năng “chạm” đến cảm xúc của trẻ mầm non.
5.5. Giúp trẻ kiểm soát cảm xúc bản thân qua sử dụng trò chơi, tranh ảnh
Cảm xúc trẻ thể hiện rõ nhất là thông qua các trò chơi, hoạt động giải trí. Trẻ bộc lộ rõ sự phấn khích, giận giữ, biết nhường nhịn hay nóng nảy… Lúc này, giáo viên và gia đình cần có hướng dẫn, dạy bảo giúp trẻ kiểm soát được cảm xúc, làm chủ bản thân và có ứng xử phù hợp.
Ví dụ khi con thắng một trò chơi, thay vì chê bai bạn, con có thể cảm ơn bạn vì đã cùng con chơi một trò chơi rất hay, rất vui.
Trước khi đi ngủ, ba mẹ cũng có thể kể cho con nghe một vài câu chuyện nhỏ trong thực tế cuộc sống, hát ru cho con, hoặc đơn giản chỉ là ôm và hôn nhẹ nhàng để lan toả cho con cảm xúc yêu thương và sự ấm áp.
5.6. Phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh trong việc giáo dục cảm xúc cho trẻ
Việc giáo dục cảm xúc cho trẻ là cả một quá trình, cần sự đồng hành và phối hợp giữa nhà trường và gia đình. Một môi trường giáo dục, học tập tốt, một môi trường phát huy tối đa kiến thức và kỹ năng cho trẻ kết hợp với môi trường sống của gia đình chan hòa yêu thương, ấm áp và vui vẻ là điều kiện tốt để con trở thành một công dân toàn cầu: vững tri thức, giỏi kỹ năng và chắc tư duy.
5.7. Một số phương pháp, hình thức giáo dục cảm xúc xã hội cho trẻ khác
Ngoài ra, ba mẹ và nhà trường có thể áp dụng thêm một số phương pháp phổ biến khác như: giải phóng cảm xúc (con vẽ tranh, tô màu, ca hát,…); rèn luyện các môn năng khiếu như nhảy; bơi, múa… giải phóng năng lượng và cảm xúc hiệu quả.
6. Busy Bees Global Preschool – Trường giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non chuẩn quốc tế
Trường Mầm non Quốc tế Busy Bees đánh giá cao tầm quan trọng của giáo dục cảm xúc bên cạnh giáo dục kiến thức và giáo dục kỹ năng. Với phương pháp học tập hiện đại, phù hợp với tâm lý trẻ mầm non Việt Nam, Busy Bees là môi trường giúp trẻ mầm non phát triển toàn diện.
Với hơn 40 năm kinh nghiệm giáo dục và thấu hiểu sâu sắc mỗi em bé trên toàn cầu, và nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy trẻ mầm non Việt Nam, Busy Bees Global Preschool tự hào áp dụng chương trình Mầm non bản xứ của chính phủ Anh UK National Curriculum (Key Stage) để đảm bảo trẻ được giáo dục đúng theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt tiên tiến nhất thế giới, đồng thời gợi mở những tài năng của trẻ một cách hiệu quả nhất.
Điểm khác biệt của trường Busy Bees là phát triển thể chất, tinh thần. Thông qua các hoạt động học tập, vui chơi, khám phá và trải nghiệm giúp trẻ khai mở thế giới quan, chinh phục nhiều cung bậc cảm xúc và biết yêu thương, quan tâm đến những người xung quanh.
Thêm một điểm cộng của Busy Bees là phương pháp giảng dạy trực quan sinh động. Trẻ hào hứng, tự tin và tiếp thu kiến thức thức tốt. Qua đó, trẻ thích tương tác, vui vẻ, năng động và là em bé có chỉ số trí tuệ cảm xúc cao.
Trong bất kỳ thời đại nào, giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non luôn là chân ái, chưa bao giờ là dư thừa. Cảm xúc đóng một vai trò quan trọng trong cách trẻ học tập, giao tiếp và tương tác với mọi thứ xung quanh. Busy Bees Global Preschool thấu hiểu điều này nên luôn tìm tòi, nghiên cứu phương pháp giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non phù hợp nhất. Sự phát triển vuông tròn của trẻ thơ ở mọi khía cạnh của cảm xúc là sứ mệnh cao cả của Busy Bees trong suốt những năm qua.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Head office: 028 3535 6832
Tuyển sinh/ Tham quan: 085 331 3868
Busy Bees Global Preschool – Quận 2, Thành phố Thủ Đức
- Tòa nhà Feliz en Vista, Số 01 Phan Văn Đáng, P. Thạnh Mỹ Lợi, Thành phố Thủ Đức.
Busy Bees Global Preschool – Gò Vấp
- Số 119 Nguyên Hồng, Phường 1, Quận Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh.
Busy Bees Global Preschool – Cầu Giấy, Hà Nội.
- Số 02 Nguyễn Thị Thập, Phường Trung Hoà, Quận Cầu Giấy
Xem thêm:
